مفهوم برنامه ریزی در تمام ابعاد فردی و اجتماعی آن همواره به عنوان یک ضرورت اجتناب ناپذیر در طول تاریخ مورد توجه بشر بوده که همگام با تحولات جهانی اشکال مختلفی پیدا کرده است.
«برنامه ریزی»؛ یک ضرورت اجتناب ناپذیر
مفهوم برنامه ریزی در تمام ابعاد فردی و اجتماعی آن همواره به عنوان یک ضرورت اجتناب ناپذیر در طول تاریخ مورد توجه بشر بوده که همگام با تحولات جهانی اشکال مختلفی پیدا کرده است. سرزمین ایران نیز از سال 1316 و با تاسیس شورای اقتصاد با نگرشی مبتنی بر رشد اقتصادی کشور وارد عرصه برنامهریزی های ملّی گردید و از سال 1326 و با ایجاد سازمان برنامه نخستین برنامه عمرانی 7 ساله کشور تدوین و تا کنون 10 برنامه عمرانی و توسعه تهیه و به اجراء گذاشته شده است. ایران در زمره معدود کشورهایی در جهان قرار گرفته است که بیش از 70 سال سابقه تدوین و اجرای برنامههای میان مدت توسعهای را داراست. اما مسائل و موضوعات متعددی سبب بروز مسایل و مشکلاتی در حوزه تدوین، عدم تحقق کامل اهداف و عدم توجه به رصد و پایش دائمی برنامهها شده است. تهيه و اجراي برنامه هاي توسعه متكي بر رويكرد و نگرش بخشي، منجر به بروز عدم تعادلهای منطقهاي، حاشیهاي شدن برخي مناطق، از دست دادن منابع و توانهاي منطقهاي و نابرابريهاي سرزميني شده است. استان تهران نيز از اين امر مستثني نبوده و با مسائلي از قبيل تراكم بسيار بالاي جمعيت، استقرار بيش از ظرفيت فعاليتها، عمده شدن مسائل زيست محيطي و محرومیت در بسیاری از شاخصهای زیربنایی و اجتماعی و فرهنگی مواجه است. از سوی دیگر جایگاه ویژه استان تهران به عنوان محل سکونت بیش از 17 درصد از جمعیت کشور و مرکزیت اداری _ سیاسی آن در کنار تمرکز ساختارهای اقتصادی و تعدد ارکان تصمیم گیر ملّی و استانی ویژگیهای منحصر به فردی به استان بخشیده که ضرورت توجه به برنامهریزی را بیش از پیش آشکار میسازد.
برنامه هفتم توسعه به عنوان اولین برنامه میان مدت پس از تصویب سند آمایش علاوه بر ملحوظ داشتن مفاد این سند، بر اساس تحقق اهداف سند چشم انداز و سند تحول دولت مردمی هدف گذاری شده است. اجتنــاب از تنظیم برنامه با رویکرد جامع، اجتناب از حکــم محــوری و اتــکای صرف بر بودجــه منابع عمومی دولت و توجه به جهتگیریهای اسناد آمایش ســرزمین از جملــه تفاوت های جــدی برنامه هفتم توسعه با برنامه های پیشین است. مضاف بــر اینکه رویکرد مســئله محوری و تمرکز بــر حل مســائل یا موضوعــات کلیدی نیــز از جمله تفاوت هــای برنامــه هفتــم و بــه تعبیری نــوآوری برنامهریزی با تکیه بــر دانش تدویــن برنامه های عملیاتی به شمار می رود. اما تاکید برنامههای توسعه صرفاً بر فرایندهای اجرایی و خروجیهای ملموس کوتاه و میان مدت، میتواند موجب غفلت از توجه به نتایج اجرا و تسری خروجیهای برنامه در زندگی اجتماعی و اثرات آن در طولانی مدت شود. از سوی دیگر، رصد تغییرات اساسی بر مبنای نتایج برنامه، میتواند اطلاعات مناسب برای تصمیمگیریهای جدید و بهبود چرخهی مدیریت و برنامهریزی در سطوح مختلف کشور را فراهم کند.
حال که در سالهای نخستین تدوین و اجرای این برنامه قرار گرفتهایم ایجاد بستری برای تعامل سازنده مابین ارکان تصمیمگیری در سطوح ملّی، استانی و شهرستانی از اولویتهای سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان تهران محسوب میگردد. مشارکت فعالانه کلیه نهادهای موثر در تدوین و اجرای برنامه از دستگاههای حاکمیتی چون استانداری، فرمانداری و بخشداریها، کلیه دستگاههای اجرایی، شوراهای اسلامی شهرها و روستاها، شهرداران و دهیاران و نهادهای مردمی، فصل نویی را در تدوین و اجرای اسناد توسعه رقم خواهد زد.
در پایان جا دارد به مناسبت روز آمار و برنامهریزی از تلاشهای کلیه فعالان حوزه توسعه و برنامهریزی اعم از نهادها، دستگاههای اجرایی و متخصصینی که طی سالهای متمادی زحمات فراوانی برای تحقق امر خطیر توسعه تقبل نمودند به ویژه از ریاست محترم سازمان مدیریت و برنامهریزی استان تهران و کارشناسان گرامی مراتب امتنان خود را اعلام دارم.
حشمت الله سلیمانی
معاون هماهنگی برنامه و بودجه سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان تهران
